09 Mayıs 2025 · 3 minutes
Ergenlik dönemi, hem birey hem de aile için yoğun bir dönüşüm sürecidir. Çocuklukla yetişkinlik arasında sıkışan gençler; kimlik arayışı, özgürlük isteği, yoğun duygular ve çevresel baskılarla baş etmeye çalışırken, zaman zaman içlerine kapanabilir, öfke patlamaları yaşayabilir ya da riskli davranışlar sergileyebilir.
Bu dönemin zorlukları yalnızca davranışsal düzeyde değil, nörogelişimsel olarak da temellidir. Ergen beyninde özellikle prefrontal korteks ve limbik sistem arasında dengesizlikler vardır. Duygular hızlı yükselir, dürtü kontrolü zayıftır, ancak öz-farkındalık henüz tam gelişmemiştir. Tüm bu içsel karmaşa, dış dünyadaki taleplerle birleşince genç birey kendini anlaşılmamış, yalnız ya da baskı altında hissedebilir.
Ergen danışmanlığı, bu çalkantılı süreci daha sağlıklı geçirmek isteyen gençler için destekleyici, güvenli ve yargılamayan bir alan sunar. Bu süreçte genç, yalnızca sorunlarını anlatmaz; kendini anlamaya, duygularını düzenlemeye ve iç kaynaklarını fark etmeye başlar.
Ergenlik dönemi sadece fizyolojik değil, aynı zamanda psikolojik gelişimin en kırılgan evrelerinden biridir. Bu süreçte gençler yalnızca dış görünüşlerinde değil, benlik algılarında ve dünyaya bakışlarında da büyük dönüşümler yaşarlar. Ancak bu dönüşüm her zaman kolay ya da sağlıklı işlemez.
Kimlik karmaşası: “Ben kimim?”, “Neye inanıyorum?” ve “Hayatta ne yapmak istiyorum?” gibi sorular ergenlikte sıkça gündeme gelir. Bu sorgulama süreci, zaman zaman kararsızlık, huzursuzluk ve aidiyet kaybı ile sonuçlanabilir.
Sosyal baskılar ve dışlanma korkusu: Arkadaş grupları, ergenin kimliğini tanımlamada kritik rol oynar. Kabul görmek, dışlanmamak ve ‘uygun’ biri olmak için gösterilen çaba, gençte yüksek düzeyde stres ve kaygı yaratabilir.
Akademik baskı: Sınav odaklı eğitim sistemlerinde, başarıya yüklenen anlam genç üzerinde ağır bir yük oluşturur. Bu durum; performans kaygısı, değersizlik hissi ve tükenmişlik belirtileriyle kendini gösterebilir.
Aileden kopuş ve bağımsızlık çelişkisi: Genç birey hem bağımsız olmak ister hem de hâlâ yönlendirme ve ilgi bekler. Bu içsel çelişki, aileyle sık çatışmalara ve duygusal dalgalanmalara yol açabilir.
Terapide Ele Alınabilecek Yaygın Temalar
Sınav ve performans kaygısı
Aile içi çatışmalar, otoriteye direnç
Sosyal izolasyon ve arkadaş ilişkileri
Özgüven eksikliği, benlik algısı sorunları
Akran zorbalığı ve dışlanmışlık hissi
Cinsellik, kimlik gelişimi ve bireyselleşme
Teknoloji ve sosyal medya bağımlılığı
Anlam arayışı, gelecek belirsizliği
Ergen danışmanlığı sürecinde yalnızca genç değil, ebeveynler de bu sürecin aktif katılımcısıdır. Ancak ergenliğe dair en büyük hatalardan biri, bu dönemin “kontrol edilmesi gereken bir kriz” gibi görülmesidir. Oysa bu dönem, ebeveyn ile genç arasında yeni bir bağ türü kurmak için büyük bir fırsattır.
Dinleyin ama hemen çözüm üretmeyin. Gençler bazen sadece duyulmak ister. Onları düzeltmeye çalışmak, kendilerini “yanlış” hissetmelerine yol açabilir.
Sınır koyun ama esnek olun. Sınırlar, güvensizlik değil; güven duygusu yaratır. Ancak bu sınırların genç bireyin değişen ihtiyaçlarına göre güncellenmesi gerekir.
Kıyaslamayın. Başkalarının çocuğuyla kıyaslanan gençler, değerlerini dışsal onaya göre inşa ederler. Bu da içsel güvensizlik yaratır.
Duygularına ayna olun. “Abartıyorsun” ya da “saçma bu” gibi cümleler yerine, duygularını kabul eden bir yaklaşım, gençle kurulan bağı güçlendirir.
Ergen Danışmanlığında Kullanılan Yaklaşımlar
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Olumsuz otomatik düşünceleri fark etme, düşünce-duygu-davranış zincirini yeniden yapılandırma sürecidir. Özellikle kaygı ve özgüven problemlerinde etkilidir.
Duygu Odaklı Terapi: Bastırılmış ya da yoğun duyguları tanımaya, ifade etmeye ve düzenlemeye yardımcı olur. Aile içi duygusal bağları yeniden kurmak için de kullanılır.
Sistemik Yaklaşım: Sorunları bireyden çok sistem içinde değerlendiren bu yaklaşım, aile ve çevre dinamiklerinin etkisini görmeyi sağlar. Gencin yaşadığı zorluklar bir bütünün parçası olarak ele alınır.
Sıkça Sorulan Sorular
Ergen danışmanlığı kaç yaş grubunu kapsar?
Genellikle 12–18 yaş aralığını kapsar. Ancak bireysel gelişim farklılık gösterdiği için, ihtiyaç varsa daha erken yaşlarda da başlamak mümkündür.
Danışmanlıkta aile ile birlikte mi çalışılır?
Evet. Sürecin bir bölümü gencin bireysel seanslarını içerirken, bazı oturumlar ebeveynle yapılır. Gerekirse aile içi dinamikler sistemik olarak ele alınır.
Genç danışmanlığa direnç gösterirse ne yapılmalı?
Zorla getirmek yerine, merak duygusunu harekete geçiren, açıklayıcı ve yargılamayan bir iletişim kurmak daha etkilidir. Terapistler, ilk görüşmede gencin motivasyonunu anlamaya öncelik verir.
Ankara’da bu hizmete nasıl ulaşabilirim?
Ankara’da ergen danışmanlığı alanında çalışan uzman psikologlar, genç bireylerle güven temelli bağ kurabilen ve gelişimsel ihtiyaçlara duyarlı profesyonellerdir. Uygun bir uzmanla başlamak, sürecin etkisini doğrudan artırır.
Son Söz
Ergenlik, sadece geçilmesi gereken bir dönem değil; içsel gücün, potansiyelin ve bireysel yönelimin filizlendiği kıymetli bir evredir. Bu süreçte her genç, yargılanmadan görülmek ve anlaşılmak ister.
Ve bazen, kendini tanımaya başlayan bir genç için en büyük destek, sadece yanında sessizce duran bir yetişkindir.
